Altzürüküko maskarada : lekukotasunak, kantu eta musika, argazkiak eta bideoak

2020eko urte hori denen memorietan egonen da, izurrite larri batek mundua jo batitu, koronabirusaren epidemia. Kultur mailan, ezetatuak izan diren ekitaldien artean, maskarada dugu, 12 emanaldi eskaini ordez, 5 baizik ez dira proposatu, Zuberoako herrietan (Altzürükü, Iruri, Ezpeize Ündüreine, Gamere eta Idauzen Mendin).

ⓘ Publicité

Xexili Foix Idauze Mendiko maskaradan izan zen, 2020eko Martxoaren 7an, jakin gabe urteko azkena izanen zela, bainan egunean bildu lekukotasunei esker, horren giroa berriz dasta dezakegu.

Maskarada, abentura kolektiboa da, herriko gazteek hori hilabete luzeetan prestatzen dute, lan taldeak antolatuz, kantua eta dantzak ikasteko eta errepikatzeko. Gazteak, bakoitxak duen dohainen arabera, bi talde nagusietan banatuak dira, Gorrietan eta Beltzerian.

Gorrietan, dantzari hoberenak agertzen dira, « Aintzindariak », 5 dira, Txerreroa, Gathuzaina, Kantiniersa, Entseñaria eta Zamalzaina, eta dantzari gazteak, Kükülleroak. Badira ere bi Marexalak, Anderea eta Jauna, herriko notableak eta Laboraria eta Laborarisa, herritarren ordezkariak.

Beltzerian, denak dantzan ari dira, bainan ez zaie maila ikaragarria galdegiten, hala ere aitortu behar da xiberotar ainitz bezala, Beltzak dantzari onak direla, bainan rola hoietan ez dutela baitezpada sobera erakusten. Beltzerian, bi kantari behar dira, hoiek, Xorrotxak dira, bai barrikadetan eta bai maskaradan kantuz ari dira, bertset edo kopletan. Badira ere bi Kerestuak, Zamalzaina zirikatzeko Biarnotik etorriak. Beltzerian diren beste pertsonaiak ausart, kokin, kitzikatzaile, mihi luze, trufariak dira, eta hoietan Kauterak, alferrak bezala presentatuak, 5-6 dira, Kabana, horien nagusia, eta Pitxu, Kauter taldekoa, pertsonai nagusietarikoak badira. Buhameak ere Beltzerian dira, hoiek ere, beldur gabeak, pusaka ibiltzeko eta lurrean metatzeko prest izan behar dira, badira gizon eta emazteak.

Maskaradak ikuskizun herrikoiak dira, erritualizatuak, bainan kantu eta predikuen bidez, askatasuna ere uzten dute. Ihauteri guztietan bezala, bi mundu agertzen dituzte, argia eta iluna, garbia eta zikina, antolatua eta basatia, eta azken finean, erakusten du ere munduan, jendarte « antolatuak » beste jendeen beharra ere duela, Beltzen kasuan, lan zailak egiten dituzte (pertzen konponketa, ezpata xorroxtea, Zamalzaina zirikatzea), bainan ere herriko eta munduko berrien emaiteko.

Maskaradak goizetik arats irauten du, goizean barrikadak (herrian sartzea) antolatzen dira, eta arratsaldean, emanaldia plazan eskaintzen da. Maskaradak biziki preziatuak dira, adin guztietako xiberotarrak elkartzen dituzte, bainan ere Euskal herriko xoko guztietatik etorritako jendea, giro berezi horren zaleak direnak.